Tekst achterflap

De invloed van Urie Bronfenbrenners bio-ecologisch ontwikkelingsmodel is groot geweest in verschillende gebieden van ontwikkelingswetenschap en onderwijs. Het is nog steeds actueel en relevant voor hedendaags onderzoek en praktijk op veel gebieden, waaronder voor- en vroegschoolse educatie en de onderbouw van de basisschool. Dit boek geeft een uitgebreide inleiding in Bronfenbrenners ontwikkelingsmodel met betrekking tot educatie voor jonge kinderen (0-8 jaar) . Het baseert zich op praktijkgericht onderzoek om de belangrijkste elementen van het model, die een impact hebben op de pedagogie en de praktijk van vroegschoolse educatie, te verduidelijken. Deze basisgids onderzoekt de belangrijkste elementen van Bronfenbrenners model door te verwijzen naar hedendaagse inzichten over hoe kinderen zich ontwikkelen. Het bevat ook een hoofdstuk over het herpositioneren van de voorschool en onderbouw van het basisonderwijs als interactieve, relationele ruimten en biedt een bredere focus op het concept van overgangservaringen in het dagelijks leven van kinderen. Samen met nieuwe inhoud over leiderschap en de bijbehorende rollen en praktijken in de voor- en vroegschoolse educatie, toont dit boek hoe Bronfenbrenners model kan helpen om kwaliteit te brengen in vroege speelleeromgevingen. Het laat zien hoe het kan worden opgenomen in het dagelijks werk met jonge kinderen.
'Bronfenbrenner. Basisgids over zijn visie en benadering' is een ideaal boek voor pedagogisch professionals over de hele wereld die werken met kinderen in een vroegschoolse setting, en voor studenten, als onderdeel van een beroepsopleiding of als onderdeel van een continue professionele ontwikkeling. Waarom ik vooral graag met het model van Bronfenbrenner werk is dat het me bewust maakt van de invloeden van de verschillende systemen op de ontwikkeling van jonge kinderen. Met dit model is het vanzelfsprekend je te verdiepen in de leefwereld van de kinderen en de families waar je mee werkt en je te realiseren op hoeveel lagen je invloed kunt uitoefenen op de ontwikkeling van jonge kinderen.' - Wilma van Esch, ecologisch pedagoog, opleider, procesbegeleider kinderopvang en basisonderwijs

Inhoudsopgave

1 Kennismaking met Bronfenbrenner 13 Bronfenbrenners ecologische model van menselijke ontwikkeling 18 Het bio-ecologische model van menselijke ontwikkeling 22 Het bio-ecologische model en vroegschoolse educatie 24 2 Het bio-ecologische model van menselijke ontwikkeling 27 Inleiding 27 Genestelde systemen van invloed: ontwikkeling in context 29 Context zonder ontwikkeling? Focus op de actieve rol van het zich ontwikkelende kind 32 Proces-Persoon-Context-Tijd: genetwerkte systemen van invloed 38 Implicaties voor de praktijk 44 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 45 3 Proximale processen en relaties 47 Inleiding 47 Proximale processen 48 Relaties in psychologische theorieën 50 Proximale processen en opvoedingsstijlen 57 Het belang van sociocultureel begrip binnen een bio-ecologisch kader 63 Interactie met objecten en symbolen 66 Implicaties voor de praktijk 68 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 69 4 Ontwikkeling in de context begrijpen 71 Inleiding 71 Bio-ecologische theorie en socioculturele theorie: leren en ontwikkeling in context 72 Disposities, hulpbronnen en vraagkenmerken 75 Temperament 79 Leerdisposities 80 Actieve actoren binnen een beperkt aantal keuzes 81 Context en familie 83 Implicaties voor de praktijk 85 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 86 5 Een bio-ecologisch perspectief op transities 87 Inleiding 87 Denken over transities 87 Transities: cruciale ‘tijden’ in de vroege kinderjaren 88 Proximale processen en het belang van interacties en relaties voor transities 91 Persoonsfactoren die van invloed zijn op transitie-ervaringen 96 De impact van de context op transities: micro-, meso-, exo- en macrosystemen 98 Implicaties voor de praktijk 109 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 110 6 Het kind centraal stellen in de werkpraktijk 111 Het actieve kind in de vroege jaren 113 Onderhandelen over de spanningen rond de agency van jonge kinderen 117 Kinderen ondersteunen om actief deel te nemen aan het leren 118 Luisteren naar kinderen in de praktijk van de kinderopvang 119 Interafhankelijkheid, intersubjectiviteit en agency van het kind 122 Spel als voertuig voor agency en proximale processen in de vroege kinderjaren 123 Plaatsbepaling van het kind in vroegschoolse evaluatie 126 Implicaties voor de praktijk 127 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 128 7 Een rijke speelleeromgeving creëren 129 Een uitnodiging creëren om te leren 130 Proximale processen en speelleeromgevingen van jonge kinderen 131 Rijke speelleeromgevingen buiten 133 De rol van de pedagogisch professional in rijke speelleeromgevingen 138 De omgeving transformeren door interacties 139 Persoonsfactoren en rijke speelleeromgevingen 141 Contextfactoren en rijke speelleeromgevingen 146 Tijdsfactoren en rijke speelleeromgevingen 148Implicaties voor de praktijk 151 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 152 8 Voorschools onderwijs als dynamisch proces 155 Inleiding 155 Nadenken over ontwikkeling en leren 157 Interacties in ontwikkeling 161 Ontwikkelen van executieve functies 170 Implicaties voor de praktijk 173 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 174 9 Het leren en de ontwikkeling van kinderen stimuleren 177 Kwalitatieve leeromgevingen in stand houden 184 Het belang van spelen 190 Implicaties voor de praktijk 196 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 197 10 Ruimtes die mensen, plaatsen en middelen met elkaar verbinden 199 Positionering van voorzieningen voor jonge kinderen 199 Inleiding 199 VVE als een belangrijk, verbindend mesosysteem 200 Buiten de directe context: VVE in het exosysteem 204 Leerecologieën 206 Nieuwe technologieën en een groeiende wereld 209 Sleutelbegrippen voor het werk met jonge kinderen 217 11 Het bio-ecologische model toe passen in het werk met jonge kinderen 219 Inleiding 219 Ecologische systemen als genesteld en genetwerkt 219 Transformatie versus reproductie 221 ‘Proces’ in het microsysteem 227 ‘Proces’ in het mesosysteem – het creëren van ‘verbanden’ 228 ‘Proces’ in het exosysteem en het macrosysteem 228 De praktijk bio-ecologisch begeleiden 229 Verklarende woordenlijst 235 Referenties 239

Details